Κάτι τρέχει στην Ελλάδα

Το ρίσκο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Ο κόσμος ρισκάρει συνεχώς, είτε πρόκειται για την επαγγελματική του καριέρα ή ακόμη και με την ενασχόληση με κάποιο extreme σπορ, με οικονομικές επενδύσεις ή με προσωπικές σχέσεις κλπ. Συνεχώς στην καθημερινή μας ζωή «ζυγίζουμε» τις πιθανές επιβραβεύσεις με που ενδεχόμενους κινδύνους. Το ερώτημα όμως είναι γιατί ορισμένοι άνθρωποι ρισκάρουν περισσότερο σε σχέση με άλλους, οι οποίο αντίστοιχα αποφεύγουν τέτοιου είδους καταστάσεις; Η απάντηση βρίσκεται στην ψυχολογία, στη βιολογία και στον κοινωνικό μας περίγυρο. Η κατανόηση της ψυχολογίας του ρίσκου μπορεί να μας βοηθήσει να λαμβάνουμε καλύτερες αποφάσεις ή τουλάχιστον να αναγνωρίσουμε γιατί ορισμένες φορές παίρνουμε ριψοκίνδυνες αποφάσεις.

Ρίσκο και επιβράβευση

Για αρκετό κόσμο το να παίρνουν κάποιο ρίσκο αποτελεί μια συναρπαστική κατάσταση που σχετίζεται με τη ντοπαμίνη, τη χημική ουσία επιβράβευσης του εγκεφάλου μας. Δραστηριότητες όπως τα τυχερά παιχνίδια στο novibet live casino ή σε κάποιο άλλο ιστότοπο ή η αγορά κρυπτονομισμάτων κλπ. μπορούν να ενεργοποιήσουν την αντίδραση αυτή. Η αβεβαιότητα μας κάνει να εκκρίνουμε αδρεναλίνη, σε μια κατάσταση που αρέσει και επιζητούν οι περισσότεροι. Ωστόσο το ρίσκο δεν αφορά μόνο την αναζήτηση κάτι υψηλού, σχετίζεται στενά και με την επιβίωση, την προσωπική εξέλιξη, ακόμη και την κοινωνική μας κατάσταση.

Η βιολογική βάση της λήψης ενός ρίσκου

Η νευροεπιστήμη αποκαλύπτει πως η λήψη κάποιου ρίσκου συνδέεται με τη χημεία του εγκεφάλου. Ο προμετωπιαίος φλοιός είναι υπεύθυνος για τη λήψη των αποφάσεων και τον έλεγχο των παρορμήσεών μας. Συχνά έρχεται σε αντίθεση με το μεταιχμιακό σύστημα, το οποίο επεξεργάζεται συναισθήματα και επιβραβεύσεις. Σε ορισμένα άτομα, ιδίως σε εφήβους και σε νεαρούς ενήλικες, ο προμετωπιαίος φλοιός αναπτύσσεται ακόμη περισσότερο και το αποτέλεσμα είναι να γίνεται επιρρεπής κανείς σε πιο ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Η ντοπαμίνη αποτελεί άλλη μια σημαντική ουσία εδώ, η οποία συνδέεται με την ικανοποίηση που αισθανόμαστε και τα κίνητρά μας. Οι δραστηριότητες υψηλού κινδύνου, όπως τα παιχνίδια στο χρηματιστήριο, σε καζίνο ή το «παραπέντε» εάν ασχολούμαστε με ακραία αθλήματα, τροφοδοτούν τον εγκέφαλο με ντοπαμίνη, ενισχύοντας αυτού του είδους τη συμπεριφορά. Ορισμένα άτομα έχουν μάλιστα και γενετική προδιάθεση στην ευαισθησία στην ντοπαμίνη, κάνοντας πιο πιθανή την αναζήτηση και συμμετοχή τους σε συναρπαστικές εμπειρίες.

Προσωπικότητα και ανοχή του ρίσκου

Οι ψυχολόγοι έχουν μελετήσει εδώ και πολύ καιρό τον τρόπο με τον οποίο η προσωπικότητα επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων των ανθρώπων. Υπάρχουν ουσιαστικά πέντε στοιχεία της συμπεριφορά μας που επηρεάζουν τις αποφάσεις μας σε καθημερινή βάση. Αυτά είναι το πόσο ανοιχτοί είμαστε, η ευσυνειδησία μας, η εξωστρέφεια, η ευχάριστη συμπεριφορά και η διορατικότητα. Συγκεκριμένα, τα πιο εξωστρεφή άτομα έχουν την τάση να είναι πιο παρορμητικά και να αναζητούν νέες συγκινήσεις, κάνοντάς τα πιο πιθανό να πάρουν ρίσκα. Από την άλλη έχουμε γύρω μας τα ευσυνείδητα άτομα τα οποία είναι πιο επιφυλακτικά και φροντίζουν να «ζυγίζουν» καλά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, πολύ προσεχτικά πριν πάρουν οποιαδήποτε σημαντική απόφαση. Όσα άτομα από την άλλη έχουν ανοιχτό χαρακτήρα ενδέχεται να παίρνουν δημιουργικά ή διανοητικά ρίσκα, όπως το να ξεκινούν μια νέα δουλειά ή να αναζητούν κάποια μη συμβατική καριέρα. Επιπλέον, άτομα που αναζητούν έντονες συναισθηματικές καταστάσεις αναζητούν παράλληλα νέες και έντονες, έντονες εμπειρίες, ακόμη και στις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες οι εμπειρίες αυτές ενέχουν κινδύνους.

Ο ρόλος των συναισθημάτων και οι γνωστικές προκαταλήψεις

Τα συναισθήματα επηρεάζουν πολύ τη λήψη ρίσκου. Ο φόβος μπορεί να μας παραλύσει, ενώ ο ενθουσιασμός μας μπορεί να μας κάνει να πάρουμε τολμηρές αποφάσεις.  Οι γνωστικές προκαταλήψεις μπορούν επίσης να στρεβλώσουν την αντίληψή μας για το ρίσκο. Η αισιοδοξία μας μπορεί να μας οδηγήσει να πιστέψουμε πως είναι λιγότερο πιθανό να φτάσουμε σε αρνητικές καταστάσεις σε σχέση με άλλους. Η λεγόμενη «πλάνη του τζογαδόρου» μας κάνει να έχουμε την πεποίθηση πως γεγονότα του παρελθόντος επηρεάζουν μελλοντικές καταστάσεις, ενώ η υπερβολική αυτοπεποίθηση μα μας κάνει να υπερεκτιμούμε τις ικανότητές μας, είτε μιλάμε για οδήγηση, για επενδύσεις, για πόκερ και οτιδήποτε άλλο. Αυτές οι προκαταλήψεις εξηγούν γιατί οι άνθρωποι ορισμένες φορές παίρνουν ανεξήγητα ρίσκα, πιστεύοντας πως να νικήσουν την τύχη και τις πιθανότητες.

Κοινωνικές και πολιτιστικές επιρροές

Η κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε διαμορφώνει τη σχέση μας με τον κίνδυνο και το ρίσκο. Σε ορισμένες κουλτούρες η λήψη ρίσκου είναι κάτι το οποίο η κοινωνία επιδοκιμάζει. Σε άλλες πάλι η προσοχή θεωρείται πολυτιμότερη και σοφότερη. Η πίεση των συνομηλίκων παίζει επίσης ρόλο, καθώς μέσα σε ένα ομαδικό περιβάλλον μπορεί να ενισχυθεί η συμπεριφορά ανάληψης κινδύνου. Η κοινωνική θέση μπορεί επίσης να οδηγήσει στην ανάληψη κινδύνου. Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί δείχνουν ξεκάθαρα πως οι άνδρες, ιδίως οι νεότεροι σε ηλικία, αναλαμβάνουν περισσότερα ρίσκα. Αυτό οφείλεται εν μέρει λόγω και στην τεστοστερόνη, αλλά εν μέρει και στις κοινωνικές προσδοκίες σε ότι έχει να κάνει με τον ανδρισμό. Την ίδια ώρα, οι γυναίκες παρουσιάζουν συχνά τάσεις αποφυγής του κινδύνου, αν και μπορεί επίσης να παρατηρηθεί πως το χάσμα αυτό περιορίζεται αισθητά σε πιο ανταγωνιστικά περιβάλλοντα.