Κάτι τρέχει στον Έβρο

Σε ουσιαστική αχρησία έχει μείνει επί τουλάχιστον 15 χρόνια το Κέντρο Εξωτικών Νοσημάτων Ζώων στην Ορεστιάδα, το οποίο θα προσέφερε το ερευνητικό έργο που θα ήταν απαραίτητο για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η σφοδρότερη επιδημία ευλογιάς των αιγοπροβάτων που έχει παρατηρηθεί στην Ευρώπη εδώ και μισό αιώνα.

Η ανακοίνωση της ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ότι δρομολογείται η λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Εισαγόμενων Νοσημάτων των Ζώων στην Ορεστιάδα, με την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης μεταξύ ΥΠΑΑΤ, ΕΛΓΟ Δήμητρα και Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, ήταν το βήμα που οι επιστήμονες περίμεναν εδώ και δεκαετίες, καθώς αυτό δεν είναι παρά η μετονομασία και η αναβάθμιση του Κέντρου Εξωτικών Νοσημάτων Ζώων, το οποίο εγκαινιάστηκε το 2008 αλλά ποτέ δεν λειτούργησε για τον συγκεκριμένο σκοπό.

«Με την ολοκλήρωση του έργου αυτού η Νομαρχία Eβρου δίνει απάντηση σε ένα πάγιο αίτημα των κτηνιάτρων και των κτηνοτρόφων, κυρίως, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου του νομού, που αφορούσε την έγκαιρη και έγκυρη κυρίως ενημέρωση για την εκδήλωση ζωονόσων. Ταυτόχρονα, δείχνει έμπρακτα το ενδιαφέρον της για τον πρωτογενή τομέα του νομού παραδίδοντας ένα, ακόμη, χρήσιμο "εργαλείο" στα χέρια κτηνιάτρων και κτηνοτρόφων, μέσω του οποίου θα υπάρχει η δυνατότητα να προστατευτεί με τον καλύτερο τρόπο και το ζωικό κεφάλαιο του νομού αλλά και η υγεία του καταναλωτικού κοινού», είχε πει στα εγκαίνια ο τότε νομάρχης Εβρου Νίκος Ζαμπουνίδης.

Το χρονικό
«Τα εγκαίνια έγιναν, ο εξοπλισμός αγοράστηκε αλλά εξειδικευμένο προσωπικό δεν πήγε. Οι κτηνίατροι έκαναν κάποιες εξετάσεις, όπως για παράδειγμα για τριχινέλα σε χοίρους, αλλά ποτέ δεν λειτούργησε για εξωτικά νοσήματα», λέει στην «Καθημερινή» ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Μακεδονίας-Θράκης Νίκος Φωτεινιάς.

Από το 2011 και μετά, το Κέντρο είναι πρακτικά ανενεργό. Hδη από το 2010 είχαν αρχίσει να καταγράφονται οι πρώτες αντιδράσεις για αυτό το τόσο κρίσιμο έργο που υπήρχε μόνο τυπικά. «Η δημιουργία του Διασυνοριακού Κτηνιατρικού Κέντρου Εξωτικών Νοσημάτων αποτέλεσε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, δίνοντας τη δυνατότητα αντιμετώπισης ζητημάτων των διαφόρων ζωονόσων, ενώ παράλληλα κατάφερε να αξιοποιήσει τη διασυνοριακή επιστημονική συνεργασία, δημιουργώντας μια τράπεζα πληροφοριών για τη διασυνοριακή περιοχή. Δυστυχώς, όμως, εξαιτίας της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας αδυνατεί να λειτουργήσει καθώς και να στελεχωθεί άρτια, με αποτέλεσμα μια ακόμη ολοκληρωμένη δομή να μην μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες της παραμεθορίου περιοχής», είχε πει τότε σε ερώτησή της στη Βουλή η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ελένη Τσιαούση, η οποία ρώτησε τον τότε υπουργό Γεωργίας ποια μέτρα προτίθεται να λάβει για τη στελέχωση και την ολοκληρωμένη λειτουργία του Κέντρου.

Τον Ιούλιο του 2016 το ΚΚΕ έκανε ερώτηση στη Βουλή για τις κτηνιατρικές υπηρεσίες της Περιφερειακής Ενότητας Εβρου, με ειδική αναφορά στο Κέντρο Εξωτικών Νοσημάτων. «Το Διασυνοριακό Κτηνιατρικό Κέντρο Εξωτικών Νοσημάτων παραμένει ανενεργό, γιατί δεν διορίστηκε ποτέ το απαραίτητο εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, ενώ εξοπλιστικά μέσα μεγάλης χρησιμότητας αλλά και μεγάλου κόστους σκουριάζουν στις κούτες αχρησιμοποίητα. Τα εγκαίνιά του έγιναν στις 09.06.2008 και ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανερχόταν περίπου στο 1.000.000 ευρώ και επρόκειτο να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον τομέα της πρόληψης και αποτελεσματικής καταπολέμησης των εξωτικών ζωονόσων (αφθώδης πυρετός, ευλογιά των προβάτων κ.ά.) που εκδηλώνονται στη διασυνοριακή ζώνη Ελλάδας, Βουλγαρίας και Τουρκίας», ανέφεραν στην ερώτησή τους οι βουλευτές Σάκης Βαρδαλής και Γιάννης Δελής.

Τον Μάιο του 2017, ο τότε υφυπουργός Γεωργίας Γιάννης Τσιρώνης ανακοίνωσε την εκ νέου επαναλειτουργία του.«Σας ενημερώνω ότι το Κέντρο Εξωτικών Νοσημάτων θα λειτουργήσει άμεσα, γιατί το εντάξαμε στο πρόγραμμα των εξωτικών νοσημάτων, της ευλογιάς, του αφθώδους πυρετού, της πανώλης και της οζώδους δερματίτιδας, το οποίο πρόγραμμα περιέχει μέσα και ανθρώπους για να λειτουργήσει το διασυνοριακό κέντρο, αλλά περιέχει και όλη την υλικοτεχνική υποδομή, ακόμα και για οχήματα για να γίνονται οι έλεγχοι. Εξτρα έλεγχοι από έξτρα κτηνιάτρους. Είναι πρόγραμμα για το οποίο δώσαμε μάχη στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Είναι εκτός των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2017», είπε από το βήμα της Βουλής.

Κάπως έτσι φτάσαμε στο 2025, που πλέον είναι σαφές ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην έρευνα για την ευλογιά των αιγοπροβάτων. Ο Νίκος Φωτεινιάς λέει ότι αυτή δεν είναι στο επιθυμητό επίπεδο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. «Εχουμε εκπαιδευτεί σε πολλά κράτη για την ευλογιά και διαπιστώσαμε ότι η βιβλιογραφία για το ζήτημα είναι πολύ παλιά. Δεν μάθαμε κάτι καινούργιο».

Το κακό είναι πως η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που αντιμετωπίζει την ευλογιά των αιγοπροβάτων σε τόσο ακραίο βαθμό τα τελευταία 50 χρόνια. «Ευλογιά των αιγοπροβάτων είχαμε και στην Ισπανία και στη Ρουμανία. Σε αυτές τις χώρες όμως θανατώθηκαν μόνο μερικές δεκάδες ζώα. Δεν είναι συγκρίσιμα τα μεγέθη με αυτά της Ελλάδας», προσθέτει.

«Τις προηγούμενες φορές που είχε παρουσιαστεί η ευλογιά των αιγοπροβάτων είχε περιοριστεί στη Θράκη. Τέτοια διασπορά στην ηπειρωτική Ελλάδα βλέπουμε πρώτη φορά», λέει στην «Καθημερινή» ο προϊστάμενος του Κέντρου Ζωικών Γενετικών Πόρων Καρδίτσας Θανάσης Χόντος, περιγράφοντας τη σοβαρότητα και την έκταση του προβλήματος, στο οποίο θα μπορούσε να είχε απαντήσει το Κέντρο αν λειτουργούσε κανονικά από το 2008.

Ο Νίκος Φωτεινιάς λέει ότι επιθυμία των κτηνιάτρων και των ερευνητών είναι να λειτουργήσει το Ευρωπαϊκό Κέντρο μέσα στο 2025. Οταν συμβεί αυτό, θα έχουν τη δυνατότητα να εξετάζουν άμεσα τα δείγματα που τους αποστέλλονται και δεν θα χρειάζεται να τα στέλνουν στην Αθήνα χάνοντας πολύτιμο χρόνο. Επίσης, θα έχουν τη δυνατότητα να επικεντρωθούν στη μελέτη άλλων ζώων και υλικών ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τον μηχανισμό μεταφοράς της ασθένειας. «Θα ήταν καλό να ερευνήσουμε κάθε είδους ζώο και πτηνό που εντοπίζουμε κοντά στα σύνορα, αλλά και διάφορα υλικά, για να δούμε ακριβώς πώς μεταφέρεται η ευλογιά των αιγοπροβάτων. Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε απολύτως βέβαιοι, γιατί δεν υπάρχουν νέες μελέτες», τονίζει.